DƯỢC XÃ HỘI HỌC
Kiến thức về thuốc và tác dụng của thuốc là nền tảng của kiến thức chuyên môn ngành y dược. Tuy nhiên hành nghề y dược lại liên quan đến bệnh nhân hay người tiêu dùng sản phẩm thuốc mà hành vi của họ lại chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố xã hội từ cá nhân, gia đình, tổ chức và hệ thống y tế ở các quốc gia khác nhau với các nền văn hóa khác nhau và hệ thống luật pháp khác nhau. Vì thế, khi thực hành nghề y dược, chỉ kiến thức của khoa học tự nhiên là chưa đủ, người thực hành y dược cần bổ sung hệ thống kiến thức xã hội học về con người, tổ chức và xã hội.
Trong Dược xã hội học, các yếu tố xã hội ảnh hưởng đến sử dụng thuốc như niềm tin, thái độ, quy tắc, thói quen, các mối quan hệ…được nhấn mạnh. Dược xã hội học cũng đề cập đến các khía cạnh của chính bản thân nghề dược như sản xuất thuốc, phân phối thuốc, kê đơn thuốc, thông tin về thuốc và kiểm soát thuốc. Dược xã hội học ứng dụng các lý thuyết và quan điểm xã hội học trong nghiên cứu giải quyết các vấn đề xã hội trọng tâm của thực hành y dược. Mặc dù là môn học rất mới trên thế giới và ở Việt Nam Dược xã hội học đã thu hút được sự quan tâm của nhiều sinh viên, giảng viên, giới hàn lâm cũng như các nhà quản lý và người thực hành y dược.
https://xahoi.vnua.edu.vn/
Xã hội học y học
Xã hội học y học là việc phân tích khía cạnh xã hội học của các tổ chức và tổ chức y tế; việc sản xuất kiến thức và lựa chọn các phương pháp, hành động và tương tác của các chuyên gia chăm sóc sức khỏe và tác động về mặt xã hội hoặc văn hóa (thay vì lâm sàng hoặc cơ thể) của việc thực hành y tế. Bộ môn này thường tương tác với xã hội học về tri thức, nghiên cứu khoa học và công nghệ, và nhận thức luận xã hội. Các nhà xã hội học y học cũng quan tâm đến những kinh nghiệm định tính của bệnh nhân, thường làm việc tại các ranh giới của y tế công cộng, công tác xã hội, nhân khẩu học và ngành nghiên cứu tuổi già để khám phá các hiện tượng tại giao điểm của khoa học xã hội và lâm sàng. Sự khác biệt về sức khỏe thường liên quan đến các loại điển hình như giai cấp và chủng tộc. Các phát hiện nghiên cứu xã hội học khách quan nhanh chóng trở thành một vấn đề chính trị và tiêu chuẩn hóa.
Các nghiên cứu đầu tiên của xã hội học y học được tiến hành bởi Lawrence J Henderson, người có quan tâm về mặt lý thuyết đối với công việc của Vilfredo Pareto, mà đã truyền cảm hứng cho để Talcott Parsons quan tâm hơn đến lý thuyết hệ thống xã hội học. Parsons là một trong những người cha sáng lập của xã hội học y học, và áp dụng lý thuyết vai trò xã hội cho các mối quan hệ tương tác giữa người bệnh và những người khác. Những người đóng góp chính cho xã hội học y học từ những năm 1950 bao gồm Howard S. Becker, Mike Bury, Peter Conrad, Jack Douglas, David Silverman, Phil Strong, Bernice Pescosolido, Carl May, Anne Rogers, Anselm Strauss, Renee Fox và Joseph W. Schneider.
GIỚI THIỆU BỘ MÔN Y ĐỨC – XÃ HỘI HỌC
Tóm tắt quá trình xây dựng và phát triển:
Song song với sự hình thành lâu đời của ngành y, y đức học đã chứng tỏ mình là một môn học thiết yếu vì:
- Y đức vượt khỏi lĩnh vực y học thuần túy vì được tổng hợp từ nhiều môn khoa học xã hội nhân văn, triết học, xã hội học, tâm lý học,… và chịu tác động của nhiều yếu tố phong tục tập quán, tôn giáo, chính trị, và xã hội của mỗi quốc gia.
- Trong bối cảnh những sai lầm trong y khoa vẫn thường xuyên xảy ra, mục tiêu cuối cùng của môn học không chỉ là để học viên biết về y đức mà còn làm thế nào để học viên, ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường cũng như sau khi tốt nghiệp, có thể hiểu và hành nghề y theo đúng chuẩn y đức, từ đó xây dựng được niềm tin đối với bệnh nhân, với gia đình bệnh nhân, với xã hội dành cho không chỉ bản thân người nhân viên y tế mà còn cho cả ngành y khoa.
Xuất phát từ tầm quan trọng nêu trên, vào năm 2006, Bộ môn Y đức – Xã hội học, trực thuộc Khoa Y – Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh, đã ra đời dựa trên một số luận điểm sau:
- Căn cứ vào nhu cầu thực tế Việt Nam đang trong quá trình hội nhập quốc tế, do đó đào tạo y khoa liên quan đến những kiến thức và thực hành theo chuẩn mực y đức quốc tế phải được đảm bảo bên cạnh những tư tưởng y đức mang tính đặc thù dân tộc.
- Việt Nam đang bước vào nền kinh tế thị trường và thực hiện chủ trương xã hội hóa chăm sóc y tế. Chất lượng chăm sóc y tế được nâng cao với việc đầu tư tập trung vào trang thiết bị và phương tiện hiện đại, nhưng cũng vì thế mà việc quan tâm nhiều hơn đến doanh thu, hoàn vốn đầu tư và tăng lợi nhuận đã trở thành những yếu tố ngày càng can thiệp sâu hơn vào các quyết định y khoa của người hành nghề.
- Đứng trước hiện trạng các Chương trình đào tạo nhân viên y tế y tế tại các trường Y Dược ở Việt Nam nói chung và tại Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh nói riêng, phần lớn thời gian tập trung cung cấp cho học viên kiến thức về con người sinh học trong khi người bệnh còn chịu ảnh hưởng của các yếu tố tâm lý học, và người bệnh còn là một thực thể xã hội.Cũng như các vấn đề y đức được giảng dạy thông qua lồng ghép trong nhiều môn học: tâm lý y học, xã hội học, kinh tế y tế, nghiên cứu khoa học, tư tưởng Hồ Chí Minh…, chưa được thể hiện xuyên suốt trong chương trình đào tạo ở các khoa.
- Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh là một Đại học trọng điểm đào tạo đa ngành, đa cấp trong lĩnh vực y tế, có hơn 10.000 học viên mỗi năm, với 07 khoa đào tạo mọi loại hình y tế;Ban lãnh đạo nhà trường và toàn thể giảng viên rất ý thức về tính cấp thiết cần đưa môn Y đức học vào tất cả chương trình đào tạo của trường. Đội ngũ giảng dạy đa dạng (bộ môn lý luận, bộ môn cơ sở, bộ môn lâm sàng), có trình độ cao về lý luận và thực tiễn hành nghề y tế, có đủ năng lực để xây dựng và triển khai chương trình giảng dạy y đức.
https://med.ump.edu.vn/bo-mon/bo-mon-y-duc-va-xa-hoi-hoc/gioi-thieu